در صنایع حساس و حیاتی مانند نفت و پتروشیمی، شفافیت مالی و ثبت دقیق تراکنش‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. سامانه ثامن به عنوان یک سامانه رسمی، با هدف ثبت الکترونیکی معاملات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی راه‌اندازی شده تا ضمن مقابله با قاچاق، به دولت در دریافت مالیات واقعی کمک کند. در این مقاله به معرفی کامل سامانه ثامن، ویژگی‌ها، نحوه ثبت‌نام، دریافت کد ثامن، آموزش استفاده از پنل و مشمولان این سامانه می‌پردازیم.
سامانه ثامن چیست؟
سامانه ثامن (مخفف «سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی») یک پلتفرم نظارتی تحت مدیریت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که با همکاری نهادهایی مانند وزارت نفت و سازمان امور مالیاتی راه‌اندازی شده است. این سامانه وظیفه دارد روند خرید و فروش فرآورده‌های خاص نفتی و پتروشیمی را در کشور شفاف‌سازی کرده و مانع از توزیع خارج از شبکه و قاچاق این محصولات شود.
تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول موظفند معاملات خود را در این سامانه ثبت کنند. عدم ثبت یا اشتباه در ثبت اطلاعات می‌تواند به عنوان تخلف مالیاتی تلقی شده و موجب جریمه‌های سنگین گردد. اینجا بیشتر بخوانید
مراحل ثبت‌نام در سامانه ثامن
افرادی که طبق قانون ملزم به استفاده از سامانه ثامن هستند، باید مراحل زیر را برای ثبت‌نام طی کنند:
- ورود به سایت رسمی: به نشانی www.oil169.ir مراجعه کنید.
- ایجاد حساب کاربری: روی گزینه «ثبت‌نام» یا «ایجاد حساب جدید» کلیک کنید.
- تکمیل اطلاعات: فرم‌ها را با اطلاعات دقیق هویتی (کد ملی یا شناسه ملی)، کد اقتصادی، آدرس، شماره تماس و اطلاعات شرکت پر کنید.
- بارگذاری مدارک: اسناد مورد نیاز مانند کارت ملی، آگهی تأسیس شرکت، گواهی ارزش افزوده و مجوزهای رسمی را آپلود نمایید.
- دریافت تاییدیه: پس از بررسی اطلاعات، نام کاربری و رمز عبور برای شما ارسال خواهد شد.
کد ثامن چیست و چطور دریافت می‌شود؟
کد ثامن یک شناسه اختصاصی است که پس از تایید ثبت‌نام، به هر فعال اقتصادی اختصاص می‌یابد. این کد در تمامی معاملات ثبت‌شده به عنوان شناسه رسمی استفاده می‌شود.
برای مشاهده کد ثامن کافیست پس از ثبت‌نام و ورود به پنل کاربری، به بخش اطلاعات پروفایل مراجعه کنید. این کد در همان قسمت قابل مشاهده است و نیاز به اقدام اضافی ندارد.
امکانات سامانه ثامن
سامانه ثامن مجموعه‌ای از قابلیت‌ها را برای تسهیل فرآیند ثبت و نظارت بر معاملات ارائه می‌دهد:
- امکان ثبت معاملات خرید و فروش با جزئیات کامل
- صدور فاکتورهای رسمی و استاندارد
- قابلیت گزارش‌گیری از تراکنش‌ها و عملکردها
- مدیریت کاربران سامانه با تعیین سطح دسترسی
- استعلام کد ثامن و سوابق تراکنش‌ها
آموزش کار با سامانه ثامن
برای استفاده صحیح از سامانه ثامن، لازم است با ساختار آن آشنا باشید:
- ورود به پنل: با نام کاربری و رمز عبور وارد حساب خود شوید.
- داشبورد اصلی: پس از ورود، داشبورد به شما امکان مشاهده خلاصه وضعیت، ثبت معامله جدید و مشاهده گزارش‌ها را می‌دهد.
- ثبت معامله جدید:
- به بخش ثبت خرید یا فروش مراجعه کنید.
- اطلاعاتی مانند تاریخ معامله، نوع فرآورده، مقدار، قیمت، اطلاعات حمل و کد ثامن طرف مقابل را وارد نمایید.
- پس از بررسی، معامله را نهایی و ثبت کنید.
- مشاهده و ویرایش سوابق: در بخش سوابق، لیست کامل معاملات ثبت‌شده قابل جستجو و بررسی است.
- گزارش‌گیری: گزارش‌های متنوعی بر اساس بازه زمانی، نوع فرآورده یا طرف معامله قابل استخراج هستند.
مزایای استفاده از سامانه ثامن
استفاده از این سامانه برای فعالان قانونی مزایای قابل‌توجهی به همراه دارد:
- ایجاد شفافیت در زنجیره تأمین و فروش
- کاهش تخلفات و قاچاق سوخت
- تسهیل وصول مالیات و کاهش فرار مالیاتی
- افزایش نظارت مؤثر نهادهای دولتی
- فراهم شدن اطلاعات آماری دقیق برای برنامه‌ریزی کلان
- ایجاد فضای رقابت سالم و حذف مزیت‌های غیرقانونی
چه کسانی مشمول استفاده از سامانه ثامن هستند؟
بر اساس ضوابط اعلام‌شده، کلیه افراد و شرکت‌هایی که در یکی از حوزه‌های زیر فعالیت دارند، باید از سامانه ثامن استفاده کنند:
- تولید، توزیع یا فروش عمده فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی
- واردات یا صادرات این محصولات
- حمل، نگهداری یا مصرف عمده سوخت
- خرید و فروش حلال‌ها، گاز مایع، نفت‌گاز، نفت‌کوره و دیگر فرآورده‌های مشمول
ثبت معاملات این افراد در سامانه ثامن و همچنین در سامانه مودیان مالیاتی الزامی است. عدم انجام این تکالیف قانونی می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی یا محدودیت‌های کسب‌وکار شود.
جمع‌بندی
سامانه ثامن به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در شفاف‌سازی معاملات نفتی و پتروشیمی، نقش مؤثری در مبارزه با قاچاق و ارتقای سلامت اقتصادی دارد. آشنایی دقیق با فرآیند ثبت‌نام، نحوه دریافت کد ثامن و کار با سامانه برای فعالان این حوزه و به‌ویژه حسابداران الزامی است. برای سهولت بیشتر در ثبت اطلاعات و هماهنگی با تکالیف مالیاتی، استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری حرفه‌ای مانند «سپیدار» پیشنهاد می‌شود.
